Đây là lần đầu tiên, một loạt trong số các nước tham gia đàm phán hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Trong khi trọng tâm trong cuộc đàm phán là Nhật Bản và Mỹ, các nước tham gia khác có mục tiêu và kỳ vọng của riêng họ, và đối phó với các cuộc xung đột liên quan trong nước.

Gia tăng mạnh xuất khẩu "Chúng tôi chỉ đàm phán với Mỹ, để tiến hành sản xuất giày dép thương hiệu Mỹ", Lê Thanh Thủy, chủ tịch của nhà sản xuất giày thể thao Việt Nam lớn - Vinh Yen Shoes Co. Ông đã phát biểu tại cơ quan ông, khu công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc, phía bắc Việt Nam. Công ty – chủ yếu sản xuất giày thương hiệu châu Âu – đã mở nhà máy thứ hai trong tháng 3. Với động thái này, công ty đã gấp đôi công suất sản xuất lên 2,7 triệu đôi giày mỗi năm. Một lý do đằng sau động thái kinh doanh mạnh mẽ này là TPP, hiện tại trong giai đoạn cuối của cuộc đàm phán. Một số nước tham gia có thuế quan 30% đối với giày dép, ông Thủy đã tăng xuất khẩu, nếu hiệp định TPP đạt được và thuế quan giảm. Với chi phí lao động tại Trung Quốc gia tăng, các cơ sở sản xuất cho Nike Inc., New Balance Athletics Shoe Inc. và các thương hiệu giày dép Mỹ khác đã mở rộng tại tất cả các khu vực của Việt Nam trong mấy năm gần đây. Việt Nam là thị trường xuất khẩu giày dép lớn thứ ba, sau Trung Quốc và Italia. Việt Nam được coi là một trong những giành được TPP. Theo truyền thông địa phương, các quan chức chính phủ cấp cao tin tưởng rằng, ngành công nghiệp giày dép và may mặc sẽ gặt hái được những thành quả lớn nhất. Xuất khẩu giày dép và may mặc trong năm 2013 đạt khoảng 26,3 tỉ USD (3,1 nghìn tỉ yên), chiếm 20% trong tổng xuất khẩu. Một khi TPP được phê duyệt, xuất khẩu có thể tăng hơn 6 lần, lên 165 tỉ USD vào năm 2025, theo tính toán bởi giáo sư Peter A. Petri từ trường Đại học Brandeis. Ít phụ thuộc vào Trung Quốc Xuất khẩu gia tăng không phải là lợi ích duy nhất Việt Nam có thể mong đợi. Nhà kinh tế Lê Đăng Doanh cho biết, sự giảm phụ thuộc vào Trung Quốc thông qua TPP có ý nghĩa kinh tế và địa chính trị quan trọng. Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, chiếm khoảng 10% trong xuất khẩu và 30% trong nhập khẩu và thâm hụt thương mại tăng đều đặn. Các quầy bán hàng may mặc đông đúc ở hai bên đường phố chật hẹp trung tâm Hà Nội. Có khoảng 60% trong số những mặt hàng được bán ở một gian hàng của Lê Thị Kim Liên, 56 tuổi, được sản xuất tại Trung Quốc. Bà cho biết rằng, bà đã tẩy chay các sản phẩm sản xuất tại Trung Quốc vào tháng 5/2014, sau khi quan hệ với Trung Quốc trở nên tồi tệ, sau một tranh chấp ở gần quần đảo Hoàng Sa, nhưng gần đây đã tích trữ một lần nữa. "Không thể kiếm sống mà không có sản phẩm của Trung Quốc", bà Liên cho biết. Tổng cộng sản phẩm quốc nội của 12 nước tham gia TPP chiếm khoảng 40% trong tổng GDP toàn cầu. Ông Doanh đề cập, gia tăng thương mại với các nước TPP, làm giảm sức mạnh tương đối với Trung Quốc và củng cố vị thế an ninh quốc gia và ngoại giao của đất nước. Tuy nhiên, để gặt hái lợi ích TPP, Việt Nam phải vượt qua một trở ngại quan trọng. Đối với một sản phẩm từ 1 nước tham gia TPP, để đủ điều kiện giảm hoặc loại bỏ thuế quan, phải tuân thủ các quy tắc xuất xứ (xem dưới đây), có nêu một tỉ lệ cụ thể, nguyên liệu được sản xuất trong nước phải được sử dụng trong sản xuất một sản phẩm. Theo những người theo sát cuộc đàm phán, một đề xuất được đặt ra giữa 70% và 80% đang được xem xét. Một nguồn tin trong ngành công nghiệp dệt may Việt Nam cho biết, tỉ lệ nguyên liệu được sản xuất trong nước được sử dụng trong các sản phẩm Việt Nam là giữa 30% và 40%. Các nhà sản xuất may mặc, phần lớn nhập khẩu vẫn dựa vào Trung Quốc. Do tình trạng thiếu vốn, rất ít công ty Việt Nam báo cáo có khả năng tăng số lượng các nhà máy sản xuất nguyên liệu. Mặt khác, các công ty nước ngoài đang trở nên ngày càng tích cực trong việc xây dựng các nhà máy dệt may và nhuộm, đầu tư nước ngoài trong năm 2014 tăng 7,4% so với năm trước đó. Dễ thấy nhất trong số các nhà đầu tư nước ngoài là các công ty từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan và Trung Quốc. Cải cách miễn cưỡng Một lĩnh vực mà Việt Nam đang chịu áp lực từ Mỹ và các nước phát triển khác trong đàm phán TPP là cải cách doanh nghiệp nhà nước. Để tạo ra sân chơi bình đẳng cho các công ty nước ngoài, các khoản trợ cấp và các biện pháp thuận lợi khác mà các doanh nghiệp nhà nước hưởng nên được loại bỏ. Theo nguồn tin địa phương, Việt Nam có hơn 12.000 doanh nghiệp nhà nước trong những năm 1990. Hiện tại, con số này giảm xuống còn khoảng 5.600, tuy nhiên vẫn chiếm phần lớn trong nền kinh tế, chiếm khoảng 30% trong tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Chính phủ Việt Nam cũng có ý định giảm số lượng các doanh nghiệp nhà nước kém hiệu quả, do đó áp lực bên ngoài có thể bị ảnh hưởng, để thực hiện cải cách lớn hơn. Việc tư nhân hóa 200 công ty đã lên kế hoạch trong năm ngoái. Tuy nhiên, chỉ 143 công ty được tư nhân hóa. Quy tắc xuất xứ Một quy tắc để xác định liệu một sản phẩm cụ thể hội đủ điều kiện để giảm hoặc loại bỏ thuế quan. Điều này sẽ ngăn chặn nhập khẩu từ các nước không tham gia Hiệp định TPP nhận cắt giảm thuế quan bởi xuất khẩu thông qua các nước tham gia. Lefaso.org.vn